Biomaterialen: een blinde vlek
In opdracht van de ministeries van EZK en LNV heeft de Federatie bio-economie een rapport gemaakt over de opbouw van ketens in de sector biomaterialen. Lees hier het rapport: Biomaterialen: een blinde vlek
Lees hieronder een samenvatting
Een nieuwe regering zal stappen moeten zetten op weg naar klimaatneutraliteit. De maatregelen om de transitie naar een klimaat neutrale economie mogelijk te maken betreffen nu vooral energie en fossiele transportbrandstoffen. Terecht, want deze categorieën zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de koolstofstofuitstoot. Maar we vergeten vaak dat onze materialen voor de bouw, de chemie, voor auto’s, meubels, verpakkingen, kleding vaak ook een grote fossiele component hebben. In het beleid zijn materialen tot nu een blinde vlek. Fossiele kunststoffen en bouwmaterialen dragen significant bij aan de CO2-uitstoot. Biomaterialen zijn een deel van de oplossing, naast recycling en hergebruik. En ze bieden kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven, zowel voor de landbouw als voor de sectoren bouwmaterialen en chemie en voor de verwerkende bedrijven.
De transitie naar biomaterialen gaat niet vanzelf. De technologie is grotendeels beschikbaar, maar opschaling komt te langzaam van de grond. De oorzaken zijn het gebrek aan marktperspectief en financiering, en het ongelijke speelveld met ‘fossiel’. Er is nog steeds een belastingvrijstelling voor aardolie die wordt verwerkt in plastic. En de subsidies gaan voor het overgrote deel naar vervanging van kolen en gas in de energiesector, niet naar productie van duurzame materialen, ook al is de toekenning van het Nationale groeifonds van 102 miljoen euro (en de reservering van 236) een belangrijke stap vooruit. Binnen de regelgeving maakt bijvoorbeeld de bijmengverplichting voor groen gas de materialentransitie nog duurder omdat er meer concurrentie om schaarse grondstoffen ontstaat.
Fossiele ketens zijn de afgelopen 100 jaar geprofessionaliseerd en geoptimaliseerd, ook met steun van de overheid. De biosector staat nog in de kinderschoenen. Het rapport Biomaterialen, een blinde vlek doet verslag van een inventarisatie van de ketenopbouw in de opkomende sector. Er zijn goede initiatieven voor opbouw van ketens vanuit nieuwe bedrijven die agrarische grondstoffen en reststromen verwerken. Ondanks het organisatorisch vermogen van de agro-sector zijn er vanuit de landbouw weinig initiatieven om reststromen beter te verwerken of om gewassen te telen die nuttig zijn voor materialenproductie zoals suikerbieten, miscanthus of hennep. Dat is een gemiste kans omdat dit zowel bij kan dragen aan betere verdienmodellen in de landbouw als aan vermindering van de stikstofuitstoot. De teelt van biogrondstoffen kan daarnaast leiden tot meer voedselzekerheid. Een nieuwe regering kan helpen door:
- Erkenning van de noodzaak om duurzame biomaterialen te ontwikkelen en meer ondersteuning bij de opbouw van ketens.
- Een eerlijk speelveld door betere beprijzing van fossiel en door afbouw van oneerlijke subsidies en van regelingen die biogrondstoffen eenzijdig wegtrekken naar groen gas of biobrandstoffen. Een verplicht aandeel ‘bio’ bij verpakkingen, bouwmaterialen of ander productstromen helpt bij het ontwikkelen van marktperspectieven.
