Fietsen van bamboe, T-shirts van hout, biolaminaat en onbrandbare bio-isolatie
Papenburg: eco-innovation from biomass
Wie naar Papenburg (Duitsland) rijdt kan er niet omheen: een enorm gebouw met daarop op kilometers afstand duidelijk leesbaar ‘Jos Meyer’. De grootste bouwer van cruiseschepen ter wereld. Papenburg ligt niet aan zee. De werf van Jos Meyer is een product van de geschiedenis van turfstekers. Turf moest afgevoerd worden via de trekvaarten, daarvoor waren schepen nodig. Tot ver in de 20e eeuw waren er zo’n 20 scheepsbouwers in Papenburg. Door schaalvergroting bleef er uiteindelijk een over, de belangrijkste werkgever in de Eems Dollard regio, en aanjager van allerlei vernieuwing. De maakindustrie is nadrukkelijk aanwezig.
Eco-innovation from biomass
In Papenburg vindt de tweejaarlijkse Duits-Nederlandse conferentie plaats “Eco-innovation from biomass”. Regionaal, met ondernemers uit de Noordelijke provincies van Nederland en Duitsland, maar ook deelnemers uit Israël, Vlaanderen, Zweden. Op de eerste dag benadrukt Tjisse Stelpstra, gedeputeerde uit Drenthe, met zijn Duitse collega Reinhard Winter het belang van interregionale samenwerking. Ik ben gevraagd een verhaal te houden over Europees en Nederlands beleid (take home message: beleid helpt de bio-economie, maar nog niet voldoende). Michael Carus van het Nova-instituut presenteert de nieuwe gegevens over het gebruik van biomassa en benadrukt dat regelgeving een belangrijke impuls is voor de bio-economie. Het verbod op schadelijke weekmakers in plastics leidde tot de doorbraak van bioplastics. Bio is gewoon beter. Betere eigenschappen. Daarom zal er zeker een markt zijn voor bio-materialen.
Het voelt goed
En dan mogen we voelen aan de T-shirts van hout. Voelt goed, fijne eigenschappen! De fiets van bamboe is licht maar ziet er stoer en robuust uit. Prachtige vormgeving. Voor 1600 euro heb je er een. Nog wel duur, maar de strategie is eerst duurdere-segment-fietsen te produceren en later de doorsneefietsen van bamboe te introduceren. Tjeerd Veenhoven uit Veendam presenteert zijn biolaminaat. Veelbelovend product, op zijn website te zien, duurzaam en mooi. Tjeerd weet dat het duurzaam is, maar een LCA moet dat nog aantonen. En dat is weer duur. Is daar geen oplossing voor? Een bedrijf uit Zweden presenteert een bio-helm. Lekker licht op het hoofd. Maar moet ook nog getest worden veiligheid. In de wandelgangen zijn er presentaties. Uit Vlaanderen: meer doen met mest. Zelfs insecten kweken op mest. Die kunnen dan gebruikt worden als veevoeder. Dan hoeft Nederland geen gentech soja uit Latijn-Amerika meer te importeren. Aldert van Weeren, oorspronkelijk uit Terschelling en Boskoop, nu uit Mecklenburg Vorpommern produceert bio-isolatiemateriaal uit lisdodde. Brandt niet, makkelijk te produceren, goed voor de biodiversiteit en het levert perfect bouwmateriaal op. De bio-economie is niet alleen high tech.
De succesfactoren voor al deze ideeën en nieuwe producten? Hard werken en ‘lateraal’ denken: buiten je eigen comfortzone stappen en naar andere sectoren kijken.
Kleinschalig
De key note speach gaat over de kracht van duurzaamheid. Dat is uiteindelijk wat de conferentiegangers verbindt. Onze gezamenlijke footprint moet omlaag –door beter te produceren en te consumeren. Maar hier in Papenburg geen gesomber over de planeet. Er zijn zoveel goede ideeën. De toekomst? Wie weet gaan we weer toe naar kleinschalige productie, al dan niet op basis van high tech. Of vraagt de toerist weer naar kleinere cruiseschepen. Tussen het industrieel erfgoed uit het begin van de 20e eeuw en in de schaduw van de werf die nu het meest efficiënt ter wereld is, zien we een nieuwe maakeconomie opkomen. Papenburg zal weer nieuwe antwoorden vinden op de uitdagingen van deze tijd. Eco-innovatie met biomassa is er in ieder geval een van. En dat was nog maar Dag 1 van Papenburg.
Dorette Corbey, 28 juni 2017
